SOS
Strefa dziecka
Strefa dorosłego
O rzeczniczce
Aktualności
W związku z licznymi pytaniami dotyczącymi kontroli i audytów działalności Rzecznika Praw Dziecka poprzedniej kadencji, Biuro Rzecznika Praw Dziecka informuje, że w Biurze Rzecznika Praw Dziecka od 2018 roku przeprowadzano: audyt „Prawidłowości udzielania w 2018 roku zamówień podlegających zwolnieniu ze stosowania procedur przewidzianych przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych”, coroczne kontrole Najwyższej Izby Kontroli oraz wewnętrzne kontrole i analizy akt, w tym archiwalnych, wynikające z bieżących potrzeb, m.in. skarg obywateli lub doniesień medialnych mówiących o konkretnych przypadkach naruszania praw dzieci.
Zarówno audyt, jak i kontrole NIK, a także wewnętrzne kontrole i analizy akt wykazały liczne nieprawidłowości dotyczące szerokiego zakresu spraw, od finansowych, przez administracyjne i kadrowe, po prawne. W wyniku tych działań ustalono, że osobami odpowiadającymi za nieprawidłowości były m.in. poprzednia Dyrektor Biura Rzecznika Praw Dziecka Małgorzata Niewiadomska-Gambrych i były Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak.
Naruszenie praw pracowniczych w Biurze Rzecznika Praw Dziecka – brak udzielenia urlopów pracownikom biura za lata poprzednie
W następstwie wewnętrznej kontroli i audytu w maju 2019 r. skierowano m.in. do Okręgowej Inspekcji Pracy w Warszawie zawiadomienie o możliwości popełnienia wykroczenia z art. 282 par. 1 pkt 2 Kodeksu pracy przez Dyrektor Biura Rzecznika Praw Dziecka Małgorzatę Niewiadomską-Gambrych. Inspektor pracy po zakończeniu postępowania kontrolnego w lipcu 2019 r. podjął decyzję o wszczęciu wobec byłej dyrektor postępowania wyjaśniającego o wykroczenie. We wrześniu 2019 r. w trakcie prowadzonego przez oskarżyciela publicznego postępowania wyjaśniającego ustalono, że sprawcą wykroczenia zarzucanego Małgorzacie Niewiadomskiej-Gambrych był jej bezpośredni przełożony (chodzi o ówczesnego Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka). Inspektorat Pracy poinformował, że z uwagi na powzięte w postępowaniu wyjaśniającym informacje dotyczące ustalenia osoby odpowiedzialnej za przestrzeganie przepisów prawa pracy – udzielanie urlopów wypoczynkowych pracownikom zatrudnionym w Biurze Rzecznika Praw Dziecka – w okresie popełnienia wykroczenia, oskarżyciel publiczny wszczął odrębne postępowanie.
Naruszenia przepisów dotyczących zamówień publicznych
O negatywnych wynikach audytu w zakresie prawidłowości udzielania w 2018 roku zamówień podlegających zwolnieniu ze stosowania procedur przewidzianych przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych w Biurze Rzecznika Praw Dziecka w kwietniu 2019 r. zawiadomiono Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. W styczniu 2020 r. Prezes Urzędu Zamówień Publicznych zwrócił uwagę na treść wystąpienia pokontrolnego Prezesa Najwyższej Izby Kontroli dotyczącego wykonania budżetu państwa w 2018 r. (w kadencji Marka Michalaka) przez Biuro Rzecznika Praw Dziecka, z którego wynika, że stwierdzono nieprawidłowości polegające na udzielaniu zamówień publicznych niezgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych w zakresie postępowań objętych postępowaniem wyjaśniającym prowadzonym przez Urząd Zamówień Publicznych.
W następstwie audytu i kontroli NIK w maju 2019 r. zawiadomiono Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych o podejrzeniu naruszenia dyscypliny finansów publicznych przez ówczesną Dyrektor Biura Rzecznika Praw Dziecka Małgorzatę Niewiadomską-Gambrych, polegającego na zawarciu umów na usługę najmu i serwisowania urządzeń kopiujących z naruszeniem art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych i art. 142 ust. 1 Prawo zamówień publicznych, a także zawarciu umowy o świadczeniu pomocy prawnej z radcą prawnym bez zastosowania trybów określonych w Prawie zamówień publicznych. Po rozpoznaniu tej sprawy Wspólna Komisji Orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy udziale Zastępcy Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych w lutym 2020 r. prawomocnie uznała Małgorzatę Niewiadomską-Gambrych, zarządzającą Biurem w imieniu Marka Michalaka, winną naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
W następstwie audytu i kontroli NIK w czerwcu 2020 r. zawiadomiono Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych o podejrzeniu naruszenia dyscypliny finansów publicznych przez ówczesną Dyrektor Biura Rzecznika Praw Dziecka Małgorzatę Niewiadomską-Gambrych, polegającego na zawarciu umowy na obsługę informatyczną Biura Rzecznika Praw Dziecka, w wyniku zamówienia, które zostało udzielone z pominięciem przepisów ustawy Prawo Zamówień Publicznych, co stanowiło naruszenie art. 7 ust. 3 tej ustawy. W sprawie tego zawiadomienia nie ma jeszcze decyzji Rzecznika Dyscypliny Finansów Publicznych.
Powyższe umowy zostały zawarte przez Biuro Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka z bezprawnym pominięciem wymaganych prawem przetargów w dniach bezpośrednio poprzedzających powołanie nowego Rzecznika Praw Dziecka w 2018 r.
Sprawy przestępstw wobec dzieci
W dniu 28 maja 2015 r. do Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka wpłynęło zgłoszenie informujące o podejrzeniu gwałtu na małoletniej przebywającej w domu dziecka. Autorem zgłoszenia była matka 14-letniej Anaid, dziewczynki, która popełniła samobójstwo. Sprawa ta była głośna, bowiem samobójstwo mogło być następstwem gwałtu, którego sprawcą mógł być Krystian W. nazwany przez media „Łowcą nastolatek”. Śledztwo w tej sprawie trwa. Krystian W. został już oskarżony o kilkadziesiąt innych przestępstw, w większości o charakterze seksualnym.
Ponadto do biura wpłynęły niepokojące informacje dotyczące zaniedbań policji w sytuacji ujawnionego zagrożenia dla małoletnich ze szkoły i placówki opiekuńczo-wychowawczej.
Matka małoletniej pokrzywdzonej została poinformowana o podjęciu sprawy pismami z 29 maja 2015 r i 13 lipca 2015 r. Sprawa została w Biurze Rzecznika Praw Dziecka zakończona 22 lipca 2017 r. po wpisie Dyrektor Biura Małgorzaty Niewiadomskiej-Gambrych: „Zgoda na zakończenie – Krystian, proszę zakończ bez zwrotu dokumentów”, ale zgłaszająca matka dziewczynki nie została o tym poinformowana.
Sprawa została podjęta osobiście przez Rzecznika Praw Dziecka Mikołaja Pawlaka 2 czerwca 2020 r. Szczegółów merytorycznych tej sprawy Rzecznik Praw Dziecka nie może ujawnić z uwagi na tajemnicę postępowania karnego oraz przepis art. 10 ust. 2 ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka.
W opinii Rzecznika Praw Dziecka użycie podczas konferencji prasowej określenia „sprawa zamieciona pod dywan” było uprawnione, bowiem oprócz zgłoszenia matki 14-letniej Anaid w archiwach Biura Rzecznika Praw Dziecka odnaleziono również inne sprawy dotyczące podejrzenia wykorzystania seksualnego dzieci, które zostały zamknięte bez rzetelnego sprawdzenia wszystkich okoliczności w zakresie sytuacji rodzinnej, wychowawczej, edukacyjnej czy socjalnej pokrzywdzonych dzieci, których to okoliczności prokuratura w postępowaniu karnym nie bada, zaś Rzecznik Praw Dziecka ma obowiązek ich weryfikacji.
Rzecznik Praw Dziecka, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka stoi na straży praw dziecka. Zgodnie zaś z art. 3 ust 2 i 3 Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka w szczególności:
a nadto przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem i innym złym traktowaniem. Co oznacza konieczność analizy spraw w każdym z wymienionych aspektów, niezależnie od organów ścigania, które zajmują się jedynie aspektem prawnokarnym wobec ewentualnego sprawcy przestępstwa.
Ówczesny Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak powyższych sygnałów, które wynikają z posiadanych informacji nie sprawdził i pozostawił sprawę wyłącznie postępowaniu karnemu, które toczy się do chwili obecnej, a od 2017 r. w Biurze RPD nikt nie weryfikował kolejnych etapów tych postępowań.
Z uwagi na dobro dziecka Rzecznik Praw Dziecka nie może ujawniać szczegółów merytorycznych tych spraw. Z powodu ujawnionych zaniechań powstał specjalny dział ds. przestępczości wobec dzieci, który będzie działał w Biurze Rzecznika Praw Dziecka. Eksperci i prawnicy szczegółowo przeanalizują wszystkie archiwalne dokumenty, do nich będą także trafiać bieżące sprawy dotyczące przestępstw wobec dzieci.
