– Regulacje prawne w Ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania wyrobów tytoniowych w niewystarczającym stopniu realizują cele tej ustawy oraz kierunki profilaktyki uzależnień od nikotyny Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025 – napisała Rzeczniczka Praw Dziecka do Ministry Zdrowia. Zaapelowała o pilne działania na rzecz ochrony zdrowia dzieci i młodzieży.

Monika Horna-Cieślak powołała się w piśmie m.in. na raport Instytutu Prognoz i Analiz Gospodarczych pt. Rynek jednorazowych e-papierosów w Polsce. Wynika z niego, że w 2023 r.  krajowa sprzedaż jednorazowych e-papierosów wyniosła aż 100 mln sztuk! Rok wcześniej było to 32,3 mln. Eksperci szukając przyczyny tak wielkiej popularności e-papierosów wskazują, poza niską ceną i łatwą dostępnością, także kolorowe, atrakcyjne opakowanie, oraz smaki, słodyczy lub owoców (90 proc. tych wyrobów to taki „słodki wariant”). To, z kolei, może powodować, że produkt wydaje się szczególnie atrakcyjny dzieciom i młodzieży.

Monika Horna-Cieślak przypomniała, że już w 2021 r. sygnalizowany był Ministerstwu Zdrowia niepokojący trend rosnącego zainteresowania małoletnich konsumpcją wyrobów tytoniowych i używania e-papierosów. Z kolei w 2023 r. RPD skierował do resortu wystąpienie generalne w sprawie regulacji w obszarze promocji nowatorskich wyrobów tytoniowych – podgrzewaczy tytoniu.

– Podzielam pogląd Ministerstwa Zdrowia, iż istotne jest podjęcie niezwłocznych działań na rzecz ograniczenia dostępu do e-papierosów oraz bezwzględnego zakazu sprzedaży wyrobów tytoniowych i e-papierosów osobom małoletnim – pisze teraz Monika Horna-Cieślak. Powołuje się również na badania z 2020 r. wykonane na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka przez Instytut Badań Pollster. Sami małoletni ankietowani wskazali tam, że nie mają większego kłopotu z dostępem do e-papierosów. Samodzielnie – mimo prawnego zakazu– kupuje je aż 56 proc. palących 16- i 17-latków, głównie w sklepach z e-papierosami, kioskach i supermarketach. Dla 3 proc. z nich e-papierosy kupują rodzice, a 36 proc. korzysta z pomocy pełnoletnich znajomych.

Polska należy do czołówki krajów Unii Europejskiej pod względem deklarowanego używania jednorazowych papierosów przez osoby przed 18. rokiem życia. Co 4. osoba w tej grupie wiekowej deklaruje, że ich używa. Z kolei między 12. a 15. rokiem życia – aż 25 proc. dziewczynek i blisko 21 proc. chłopców.

Dane są tym bardziej wstrząsające, jeśli zestawić je z faktem, że tytoń powoduje niezwykle silne uzależnienie. Dym tytoniowy zawiera niemal 4 tys. toksycznych związków, a statystyczny palacz umiera 13-14 lat wcześniej niż osoba niepaląca.

Dlatego Rzeczniczka zwróciła się z prośbą o przekazanie stanowiska Ministry Zdrowia w sprawie wprowadzenia zakazu sprzedaży smakowych, jednorazowych e-papierosów w Polsce i etapu działań resortu w tej kwestii. A także: uregulowania obrotu beznikotynowymi e-papierosami i wprowadzenia możliwości ich sprzedaży wyłącznie osobom pełnoletnim oraz doprecyzowania zagadnień dotyczących zakazu promocji w odniesieniu do nowatorskich wyrobów. – Wyrażam jednocześnie chęć współpracy we wszelkich działaniach na rzecz ochrony zdrowia dzieci i młodzieży przed następstwami używania tytoniu oraz uzależnienia od nikotyny – podkreśliła Monika Horna-Cieślak.