Jako adwokatka, która przez lata reprezentowała dzieci pokrzywdzone przestępstwami seksualnymi, badaczka oraz naukowczyni, a obecnie Rzeczniczka Praw Dziecka dostrzegam nadal problem wzajemnej relacji przepisów art. 197 k.k. do art. 200 § 1 k.k. – pisze Monika Horna-Cieślak do Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego. I przedstawia uwagi do poselskiego projektu, który m.in. zmienia definicję gwałtu.

W szczególności wątpliwości Rzeczniczki budzi konsumpcja art. 200 par. 1 k.k. poprzez typ kwalifikowany zgwałcenia – art. 197 § 4 k.k., który przewiduje zaostrzoną odpowiedzialność za zgwałcenie małoletniego poniżej 15. roku życia. – Każde doprowadzenie do obcowania seksualnego małoletniego poniżej 15. roku życia, odbywa się bez jego zgody, co wynika z jego cechy podmiotowej, czyli wieku poniżej tzw. „wieku zgody”. Przepis art. 197 par. 4 k.k. przewiduje zaś odesłanie do zespołu znamion z art. 197 par. 1 k.k. i dodanie znamienia małoletniego poniżej 15. roku życia – podkreśla w piśmie RPD. I zwraca uwagę, że wprowadzenie zmian w art. 197 par. 1 k.k. bez zmiany art. 197 par. 4 k.k. będzie skutkować tym, że każde doprowadzenia małoletniego do obcowania seksualnego, będzie kwalifikowane z tego drugiego przepisu jako zbrodnia zagrożona karą od 5 lat pozbawienia wolności i dożywotniego pozbawienia wolności.

– Powyższa zmiana budzi szczególne obawy w związku z jednoczesną możliwą odpowiedzialnością karną dzieci, która zgodnie z art. 10 par. 2 k.k. rozpoczyna się od 15. roku życia – precyzuje Monika Horna-Cieślak. – Sprzeciw musi budzić stworzenie pola dla choćby potencjalnej odpowiedzialności dzieci jak za zbrodnię, za czyny związane ze wzajemnymi relacjami seksualnymi w wieku zbliżonym do tzw. „wieku zgody”, w których nie występowała przemoc, groźba użycia przemocy, ani podstęp – dodaje.

Dlatego proponuje zmianę stanowiącą konsekwencję legislacyjną przyjętego w projekcie brzmienia art. 197 par. 1 k.k. wraz z sugerowaną treścią art. 197 par. 4 k.k.: „Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia wobec małoletniego poniżej lat 15, poprzez doprowadzenie go do obcowania seksualnego przemocą, groźbą bezprawną, podstępem lub gdy sprawca czynu określonego w par. 1-3 działa ze szczególnym okrucieństwem lub następstwem tego czynu jest ciężki uszczerbek na zdrowiu”.

– Pozwoli to na czytelne rozdzielenie typu kwalifikowanego zgwałcenia i czynu z art. 200 par. 1 k.k. na zbliżonych zasadach jak obowiązujące w obecnym stanie prawnym – podkreśla Rzeczniczka Praw Dziecka.