O kształcie przyszłego niezależnego mechanizmu monitorowania granic w Polsce w celu ochrony praw człowieka dyskutowano podczas spotkania w Biurze Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (OSCE ODIHR). Rzeczniczkę Praw Dziecka reprezentowali Michał Żłobecki, dyrektor Zespołu Spraw Międzynarodowych i Konstytucyjnych wraz ze specjalistką w tym Zespole Pauliną Kępistą.

Funkcjonowanie mechanizmu jest szczególnie istotne z punktu widzenia przestrzegania praw migrujących dzieci, a wymóg jego utworzenia przez kraje członkowskie Unii Europejskiej wynika z art. 10 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 14 maja 2024 r. w sprawie wprowadzenia kontroli przesiewowej obywateli państw trzecich na granicach zewnętrznych.

Spotkanie odbyło się 1 października. W pierwszej części swoją wiedzą, doświadczeniem i międzynarodową perspektywą podzieliły się osoby reprezentujące ODIHR, Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) i Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM). W trakcie panelu przytoczono m.in. dobre przykłady rozwiązań wdrożonych w innych państwach w tym zakresie, uczestnicy pochylili się także nad wyzwaniami towarzyszącymi tworzeniu krajowego mechanizmu monitorowania granic.

Drugi panel skupił przedstawicieli instytucji i organizacji działających na szczeblu krajowym. Poza Biurem Rzeczniczki Praw Dziecka w dyskusji głos zabrały osoby reprezentujące Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Konsorcjum Migracyjne. Paneliści odpowiedzieli na pytania dotyczące m.in. kształtu i funkcjonowania przyszłego mechanizmu, warunków niezbędnych do zapewnienia niezależności jego funkcjonowania czy tego, w jaki sposób zapewnić efektywność jego działań.

– Dla skuteczności mechanizmu konieczne jest nadanie mu szerokiego mandatu do działania, widoczność w przestrzeni publicznej. Istotna jest także współpraca między podmiotami zajmującymi się tym tematem. Konieczne jest również podnoszenie społecznej świadomości co do praw osób migrujących – wskazał Michał Żłobecki.

Uczestnicy spotkania wyrazili nadzieję, że zainicjowana przez ODIHR dyskusja stanie się przyczynkiem do dalszych konsultacji ukierunkowanych na utworzenie krajowego mechanizmu monitorowania granic w Polsce w atmosferze dialogu.