O działaniach na rzecz dzieci słyszących wychowujących się w rodzinach, w których jedno lub oboje rodzice są osobami niesłyszącymi (CODA) rozmawiano na posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Głuchych i z Niedosłuchem. Rzeczniczkę Praw Dziecka reprezentowała Barbara Olszowy z Zespołu Zdrowia i Spraw Socjalnych Biura RPD.

W spotkaniu 9 października udział wzięli też: poseł Piotr Kandyba, przedstawiciele resortów zdrowia, edukacji, rodziny, RPO, a także Fundacji CODA, Fundacji Echo, Stowarzyszenia Polski Instytut Spraw Głuchych.

Barbara Olszowy z Zespołu Zdrowia i Spraw Socjalnych Biura RPD opisała podejmowane przez Rzeczniczkę interwencje dotyczące dzieci CODA w sprawach indywidualnych, a także wystąpienie generalne Moniki Horna-Cieślak wystosowane do Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania oraz Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Zwrócono w nim uwagę na szereg problemów, z którymi zmagają się dzieci CODA. Szczególny niepokój Rzeczniczki wzbudził brak badań nad kondycją psychiczną dzieci CODA, wynikającą ze szczególnych problemów środowiska, w którym żyją oraz wzrost liczby dzieci wymagających pomocy psychologicznej i psychiatrycznej w ogólnej populacji osób poniżej 18. roku życia. Zadeklarowana została także gotowość współpracy z innymi instytucjami w zakresie działań zmierzających do zapewnienia odpowiednich warunków funkcjonowania i rozwoju dzieci CODA.

O podjęcie działań na rzecz dzieci słyszących wychowujących się w rodzinach, w których jedno lub oboje rodzice są osobami niesłyszącymi (CODA) zaapelował również Polski Związek Głuchych. W liście skierowanym do parlamentarnego Zespołu ds. Osób Głuchych i z Niedosłuchem wskazał, że sytuacja tych dzieci jest specyficzna, pełna wyzwań, które nie są odpowiednio uwzględniane w przepisach prawa i systemie wsparcia społecznego. Dzieci te są często obarczane rolą tłumaczy polskiego języka migowego (PJM) dla swoich rodziców w codziennych sytuacjach, jak np. kontaktach z urzędami, lekarzami, szkołami, służbami publicznymi.

Zadania te są dla nich bardzo obciążające z uwagi na niewystarczające kompetencje językowe czy emocjonalne. Korzystanie przez instytucje z tłumaczenia przez dzieci uznano za niezgodne z prawem. Wskazano na potrzebę zmian w celu zapewnienia większego dostępu do tłumaczy PJM w sytuacjach urzędowych, edukacyjnych i medycznych. W rodzinach CODA dzieci słyszące odgrywają rolę pośredników pomiędzy rodzicami, a światem słyszących, przez co zmagają się z dodatkowymi wyzwaniami emocjonalnymi, jak poczucie nadmiernej odpowiedzialności czy trudności w budowaniu relacji społecznych. Żyjąc w świecie dwujęzycznym są narażone na wycofanie społeczne, wyobcowanie.

Istotne jest, aby zwłaszcza dzieci w wieku 0-6 lat otoczyć odpowiednim wsparciem tak, by nie został zakłócony ich rozwój komunikacyjny i społeczny. W wieku szkolnym ważne jest budowanie kompetencji językowych i wsparcie psychologiczne. Obecny system nie oferuje wystarczającego wsparcia dostosowanego do potrzeb dzieci CODA. Rodzice niesłyszący mają ograniczone kompetencje wychowawcze poprzez bariery komunikacyjne. Istotne jest opracowanie programów wspierających niesłyszących w pełnieniu funkcji wychowawczych.