Rzeczniczka Praw Dziecka w piśmie do Ministry Zdrowia pyta o: rejestry danych o zapadalności na cukrzycę typu 1 i typu 2 u osób do 18. roku życia, profilaktykę i wczesne rozpoznawanie oraz poprawę opieki zdrowotnej nad dziećmi z cukrzycą.

O ile cukrzyca typu 1, która najczęściej dotyka dzieci i młodzież, jest chorobą co do której nie jest znana przyczyna powstania, o tyle cukrzyca typu 2 – na którą zapada coraz więcej małoletnich – wiąże się z czynnikami środowiskowymi i wpływ na jej pojawienie się ma styl życia, stąd uznawana jest za jedną z chorób cywilizacyjnych.

– Jak poinformował mnie prof. Mieczysław Walczak, konsultant krajowy w dziedzinie endokrynologii i diabetologii dziecięcej, z uwagi na wzrost występowania nadwagi i otyłości w populacji wieku rozwojowego, zwiększa się również częstość występowania cukrzycy typu 2. W Polsce brak jest jednak szczegółowych rejestrów zachorowań na tę postać cukrzycy – opisuje Monika Horna-Cieślak w wystąpieniu. – Dane epidemiczne dotyczące cukrzycy u dzieci są jedynie szacunkowe, ponieważ w Polsce dotychczas nie wprowadzono rejestru zachorowań na tę chorobę – dodała powołując się na opinię prof. Walczaka.

Wystąpienie do Minister Zdrowia – opieka zdrowotna nad dziećmi z cukrzycą

Rzeczniczka podkreśliła, że Ministerstwo Zdrowia z pewnością zdaje sobie sprawę z narastającego problemu cukrzycy. Z danych opublikowanych przez resort wynika, że wśród dzieci poniżej 15. roku życia szacunkowa liczba diabetyków wynosi 17,7 przypadków na 100 tys. mieszkańców. Prognozy przewidują, że w najbliższych 15 – 20 latach liczba chorych w Polsce podwoi się. Wskazane wydaje się zatem przygotowanie narzędzi służących dokładnej ocenie sytuacji związanej z chorobowością i zapadalnością.

W kontekście profilaktyki i wczesnego rozpoznawania, cukrzyca typu 1 najczęściej dotyka dzieci i młodzież zaś jej pierwsze objawy zwykle występują nagle, niekiedy pierwszymi dostrzeżonymi symptomami może być kwasica i śpiączka ketonowa. Z kolei cukrzyca typu 2 u dzieci i młodzieży związana jest m.in. z częstszym występowaniem nadwagi i otyłości w ostatnich dekadach. O ile kilka lat temu prezentowane było stanowisko, iż problem cukrzycy typu 2 jest niewielki w odniesieniu do populacji pediatrycznej, obecnie to przekonanie może być nieaktualne, bo przynajmniej 22 proc. dzieci i młodzieży w wieku 9-18 lat zmaga się z nadwagą lub otyłością

Stąd następujące rekomendacje konsultanta krajowego, popierane przez RPD: rozważenie wprowadzenia ogólnopolskich badań w kierunku cukrzycy typu 1, prowadzenie w szerokim zakresie pomiaru stężeń glukozy i/lub wykonywania testu obciążenia glukozą (test OGTT) u dzieci z nadwagą, a szczególnie z otyłością (w ramach profilaktyki i wczesnego rozpoznania cukrzycy typu 2).

– Na międzynarodowych konferencjach omawiających opiekę nad dziećmi z cukrzycą typu 1 od kilku lat Polska stawiana jest jako za wzór do naśladowania przez inne kraje – wskazuje Monika Horna-Cieślak. Dodaje jednak, że w kwestii poprawy opieki zdrowotnej nad dziećmi z cukrzycą jest kilka obszarów wymagających uzupełnienia. To m.in. wprowadzenie porad dietetycznych dla dzieci z rozpoznaną cukrzycą. Edukacja powinna uwzględniać: rodzaj produktów spożywczych i ich wpływ na glikemię poposiłkową, hipoglikemia i sposoby szybkiego reagowania w przypadku jej wystąpienia oraz wpływ na glikemię wysiłku fizycznego, alkoholu, infekcji czy stresu.

Istnieje też konieczność wprowadzenia porad psychologicznych.  Sytuacja ta dotyczy przede wszystkim małych dzieci oraz młodzieży, która nie chce być stygmatyzowana chorobą. Opiekę, jak podkreśla Rzeczniczka, powinien sprawować doświadczony psycholog, specjalista z zakresu problematyki cukrzycy wieku rozwojowego, we współpracy z psychiatrą dziecięcym. Badania przesiewowe w kierunku zaburzeń depresyjnych, zaburzeń odżywiania oraz stresu związanego z cukrzycą powinny być wykonywane u wszystkich pacjentów powyżej 12. roku życia co 1–2 lata.

Niezbędne jest też zwiększenie wyceny procedur związanych z opieką zdrowotną sprawowaną nad małoletnim pacjentem z cukrzycą.

– Będę wdzięczna za pochylenie się nad przedstawionymi zagadnieniami i przekazanie mi informacji o: podejmowanych przez MZ bieżących działaniach na rzecz dzieci z cukrzycą, zmianach (podjętych lub planowanych) dotyczących opieki zdrowotnej nad nimi, stanowisku zajętym wobec wskazanych powyżej postulatów, wraz z uzasadnieniem – konkluduje Rzeczniczka Praw Dziecka.