Problematyką ubóstwa w Polsce w 2023 r. zajmowała się 7 listopada sejmowa Komisja Polityki Społecznej i Rodziny. W posiedzeniu Rzeczniczkę Praw Dziecka reprezentowała Katarzyna Thielmann z Zespołu Zdrowia i Spraw Socjalnych BRPD.

Podczas posiedzenia komisja zapoznała się z raportem Poverty Watch za lata 2023-2024 oraz z informacją Głównego Urzędu Statystycznego na temat zasięgu ubóstwa ekonomicznego w Polsce. W spotkaniu uczestniczyły także Aleksandra Gajewska, sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i Małgorzata Baranowska, podsekretarz stanu w tym resorcie.

GUS uwzględnia trzy różne progi ubóstwa: granica ubóstwa skrajnego, relatywnego oraz tzw. ustawowa granica ubóstwa. W 2023 r. co piętnasta osoba w gospodarstwach domowych w Polsce żyła poniżej progu ubóstwa skrajnego. Wraz z większą liczbą dzieci na utrzymaniu w gospodarstwie domowym rosną odsetki osób doświadczających ubóstwa skrajnego.

Osoby z niepełnosprawnościami, w tym dzieci i osoby w wieku produkcyjnym, są bardziej narażone na ubóstwo. W przypadku dzieci wynika to z ich większych potrzeb w zakresie opieki. Jeśli chodzi o osoby dorosłe, mają one ograniczony dostęp do edukacji i rynku pracy. Ubóstwo skrajne w gospodarstwach domowych z co najmniej jedną osobą z niepełnosprawnością znacznie zwiększyło się z 6,7 proc. w 2022 r. do 9 proc. w 2023 r.

W 2023 r. niemal połowa społeczeństwa borykała się z różnymi formami wykluczenia. Zasięg ubóstwa skrajnego ogółem zwiększył się z ok. 1,7 mln w 2022 r. do 2,5 mln osób w 2023 r. Polski Komitet Europejskiej Sieci Przeciw Ubóstwu wskazuje, że rząd powinien wdrożyć zmiany w systemie wsparcia, które nie tylko doraźnie złagodzą skutki obecnego kryzysu, ale sprawią, że będzie on odporny w przyszłości. Rekomendacje dotyczą m.in. automatycznej corocznej waloryzacji świadczenia wychowawczego, świadczeń rodzinnych i z pomocy społecznej jako stała „tarcza antyinflacyjna” dla najbiedniejszych oraz wprowadzenia spójnego systemu kryteriów dochodowych do świadczeń.

Aleksandra Gajewska przedstawiła w skrócie obowiązujący system wsparcia dla rodzin. – Po raz pierwszy od momentu wprowadzenia w 2008 r. wzrośnie wysokość świadczeń z funduszu alimentacyjnego – z 500 zł do 1000 zł miesięcznie – zapowiedziała wiceministra. Rada Ministrów przyjęła 5 listopada projekt MRPiPS w tej sprawie.