„Ustanawia się Rzecznika Praw Dziecka” – tak brzmi początek artykułu pierwszego ustawy z 6 stycznia 2000 roku, która 20 lat temu dała początek tej jakże ważnej instytucji i która opisuje kompetencje Rzecznika.

– Wiele przez te lata udało się zrobić dla polskich dzieci, ale zmieniający się błyskawicznie świat tworzy nowe wymagania i potrzeby, dlatego po dwóch dekadach lista zadań stojących przed Rzecznikiem nie jest krótsza – podkreśla Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak.

Rzecznik Praw Dziecka to konstytucyjny organ władzy państwowej (ustanowiony artykułem 72 ust. 4 Konstytucji RP z 1997 roku), który podejmuje działania na rzecz zapewnienia każdemu dziecku, od jego poczęcia do osiągnięcia pełnoletności, pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności, tożsamości i religii.

Rzecznik stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach – z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Przy wykonywaniu swoich uprawnień, w czym wspomaga go Biuro Rzecznika Praw Dziecka, RPD kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.

Mikołaj Pawlak objął urząd Rzecznika 14 grudnia 2018 roku. Wcześniej funkcję tę sprawowali: Marek Piechowiak (jako pierwszy – od 30 czerwca 2000 r.), Paweł Jaros, Ewa Sowińska i Marek Michalak.