Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży wymaga ochrony. Natychmiastowej i skutecznej

UNICEF szacuje, że na świecie blisko 13 proc. nastolatków w wieku od 10 do 19 lat żyje ze zdiagnozowanymi zaburzeniami zdrowia psychicznego. W samej Unii Europejskiej liczba ta sięga 11,2 mln – mówi najnowszy raport na ten temat. W dyskusji podczas jego prezentacji wzięła udział Katarzyna Skrętowska-Szyszko z Biura Rzeczniczki Praw Dziecka.

Raport „Poprawa ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce” został opracowany we współpracy Kancelarii Rymarz Zdort Maruta z UNICEF Polska oraz innymi przedstawicielami strony publicznej i prywatnej, organizacji społecznych, prawników, ekspertów i praktyków oraz młodzieży. Raport identyfikuje szanse i problemy prawne oraz dobre praktyki z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Zawiera propozycje rozwiązań prawnych i pozaprawnych umożliwiających poprawę sytuacji dzieci i młodzieży w obszarze zdrowia psychicznego, w tym przygotowanie podstaw do ewentualnych zmian legislacyjnych i opracowań systemowych. Odnosi się do najistotniejszych, zdaniem autorów, aspektów: ochrony zdrowia, oświaty, nowych technologii.

UNICEF szacuje, że na świecie blisko 13 proc. nastolatków w wieku od 10 do 19 lat żyje ze zdiagnozowanymi zaburzeniami zdrowia psychicznego. W samej Unii Europejskiej liczba ta sięga 11,2 mln. Prawie 46 tys. nastolatków co roku popełnia samobójstwo – to jedna z pięciu najczęstszych przyczyn śmierci w tej grupie wiekowej. Połowa z zaburzeń zdrowia psychicznego zaczyna się przed 14. rokiem życia i często pozostaje nieleczona. Tymczasem globalnie średnio tylko 2 proc. wydatków budżetowych państw na ochronę zdrowia jest przeznaczanych na ten cel.

Problemy i wyzwania w zakresie braku dostępności, niedofinansowania i niskiego stanu jakości ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży dotyczą większości krajów. Zdaniem ekspertów, przeprowadzona w Polsce reforma systemu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży nie przyniosła jeszcze oczekiwanych rezultatów. Brakuje też kompleksowych i sprawdzonych działań sektora prywatnego w tym obszarze.

Katarzyna Skrętowska-Szyszko, dyrektorka Zespołu Zdrowia i Spraw Socjalnych w BRPD opowiedziała o działaniach Rzeczniczki Praw Dziecka na rzecz partycypacji dzieci i młodzieży w sprawach ich dotyczących oraz identyfikowanych w Biurze obszarach negatywnie wpływających na szybkie i skuteczne niesienie pomocy dzieciom w kryzysie psychicznym.

Wśród ekspertów była m.in. Maria Maślak, reprezentująca Refugee Response Office UNICEF. Przedstawiła perspektywę UNICEF na problem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz działania podejmowane przez tę organizację. Dr Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, omówiła założenia reformy systemu psychiatrycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą oraz wskazała obszary, które wymagają poprawy w kontekście zagwarantowania skuteczności kierunków tej reformy. Natomiast dr Ewa Odachowska z Zakładu Psychologii Klinicznej Dzieci i Młodzieży Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, opisała aspekty współpracy między oświatą a systemem ochrony zdrowia. Zwróciła również uwagę na rolę szkoły w działaniach na rzecz zdrowia psychicznego uczniów.