Rzeczniczka Praw Dziecka przekazała do Instytutu Badań Edukacyjnych oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej stanowisko w sprawie podstawy programowej przedmiotu edukacja obywatelska. –  Taka edukacja jest procesem, niezbędnym w każdej szkole, który powinien być dostosowany zarówno do potrzeb wszystkich uczniów, jak i zmieniającego się świata – przekonuje Ewa Snopek z Biura RPD.

Instytut Badań Edukacyjnych i Ministerstwo Edukacji Narodowej zorganizowali wysłuchanie publiczne dotyczące nowego przedmiotu szkolnego: edukacja obywatelska. Będzie ona prowadzona w klasach drugich szkół ponadpodstawowych (2 godziny w tygodniu w liceach ogólnokształcących i technikach oraz 1 godzina w szkołach branżowych) od roku szkolnego 2025/2026.

Biuro RPD reprezentowali Ewa Snopek, dyrektorka Zespołu Edukacji i Wychowania oraz Łukasz Korzeniowski, specjalista w tym zespole.

Przedstawiciele instytucji i organizacji publicznych, nauczycieli i uczniów, a także osoby prywatne przedstawili swoje postulaty dotyczące zakresu wiedzy, która powinna być uwzględniona w podstawie programowej, umiejętności obywatelskich, które byłyby kształtowane na tych lekcjach oraz sposobów realizacji przedmiotu, w tym metod nauczania i oceniania.

– Edukacja obywatelska jest procesem, niezbędnym w każdej szkole, który powinien być dostosowany zarówno do potrzeb uczniów, jak i zmieniającego się świata – mówiła Ewa Snopek. Zaznaczyła, że kluczowe jest, by na tym przedmiocie uczniowie nie tylko zdobywali wiedzę, ale też by uczyli się, jak ją wykorzystać w praktyce. Wskazała, że w ramach tej wiedzy potrzebne są informacje dotyczące m.in. roli RPD jako konstytucyjnego organu stojącego na straży praw dzieci, praw i obowiązków dzieci oraz rodziców wynikających z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Konstytucji RP, Konwencji o Prawach Dziecka i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Łukasz Korzeniowski mówił o konieczności położenia nacisku na to, by nowy przedmiot był kształcony w sposób jak najbardziej praktyczny. – Istotne, by edukacja obywatelska była dla uczniów autentyczna. A to oznacza, że szkoła powinna być środowiskiem, w którym urzeczywistniane są idee, o których uczniowie się uczą. Szkoła musi więc szanować prawa dzieci i uczniów, umożliwiać im partycypację w podejmowaniu decyzji, słuchać ich głosu – wyliczał Korzeniowski.

Jan Gawroński, społeczny zastępca Rzeczniczki Praw Dziecka zwrócił z kolei uwagę m.in. na potrzebę wypracowania przez uczniów umiejętności składania wniosków i petycji oraz zgłaszania spraw i incydentów naruszenia przepisów do Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzeczniczki Praw Dziecka, a w zakresie naruszeń przepisów o ochronie danych osobowych – do prezesa Urzędu Ochrony Danych. A także – na konstruowanie projektów społecznych, pisanie wniosków o granty, dotacje i dofinansowania działań prowadzonych w ramach projektów.

Jan Gawroński wskazał również na potrzebę znajomości wśród uczniów ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, ze szczególnym uwzględnieniem art. 6 pkt 3 tej ustawy regulującego minimalne wymagania w zakresie dostępności informacyjno-komunikacyjnej oraz konieczności redagowania treści w formie tekstu łatwego do czytania i rozumienia (z ang.: ETR, easy to read).

Stanowisko Rzeczniczki Praw Dziecka w sprawie podstawy programowej przedmiotu edukacja obywatelska zostało przekazane do Instytutu Badań Edukacyjnych oraz do Ministerstwa Edukacji Narodowej. BRPD będzie monitorowało dalszy proces tworzenia jego założeń.