Sędziowie i prokuratorzy nie zawsze należycie dbają o dobro dziecka w sądowych procesach i śledztwach – alarmuje Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak. Zdarza się, że nie wyznaczają dla dziecka kuratora do reprezentowania jego praw, chociaż mają taki obowiązek, przez co dziecko traci gwarancje zachowania standardów rzetelnego procesu.

Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak wystąpił do Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobry o wydanie prokuratorom instrukcji, która zobowiąże ich do podejmowania niezbędnych działań dla zapewnienia dzieciom należytej reprezentacji w sprawach karnych. Zwrócił się też do prezesów wszystkich sądów apelacyjnych w Polsce z prośbą o uwrażliwienie sędziów na konieczność zapewnienia dzieciom ochrony ich praw.

Z przykrością stwierdzam, że organy prowadzące postępowania przygotowawcze i sądowe nie zawsze czuwają nad właściwą reprezentacją małoletniego w toku postępowania karnego przez ustanowienie kuratora w celu realizacji jego uprawnień jako strony postępowania – napisał Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniu generalnym po przeanalizowaniu spraw trafiających do Biura Rzecznika.

Rzecznik podkreślił, że obowiązek wyznaczenia kuratora do reprezentowania dziecka ma na celu ochronę małoletniego w procesie karnym, który co do zasady reprezentowany jest przez jednego z rodziców. Zapobiega to sytuacji, w której interesy jednego z rodziców mogłyby przeważyć nad dobrem pokrzywdzonego dziecka. Jednak w szczególnej sytuacji, gdy podejrzanym (oskarżonym) o popełnienie przestępstwa jest jedno z rodziców, dziecko nie może być reprezentowane przez drugiego rodzica. Brak skierowania wniosku do sądu o ustanowienie kuratora dla pokrzywdzonego dziecka lub zbyt późna jego realizacja oznacza naruszenie prawa dziecka do należytej, bezstronnej i profesjonalnej reprezentacji w toku całego postępowania.

W wystąpieniu Rzecznik Praw Dziecka przywołuje przepisy Kodeksu postępowania karnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a także wyrok Trybunału Konstytucyjnego i uchwałę Sądu Najwyższego. Przytacza też przykładowe sprawy, w których doszło do uchybień w zakresie reprezentacji pokrzywdzonego dziecka.

Tylko obligatoryjne wyznaczanie kuratora do reprezentowania praw dziecka gwarantuje zachowanie standardów rzetelnego procesu karnego – podkreśla Mikołaj Pawlak.

By doprowadzić do całkowitej likwidacji tego typu błędów, Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się także do Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury Małgorzaty Manowskiej z prośbą o uwzględnienie w programach aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej oraz programach szkoleń zagadnienia dotyczącego reprezentowania małoletniego pokrzywdzonego w postępowaniu karnym.

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego

Wystąpienie do Prezesów Sądów Apelacyjnych

Wystąpienie do Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury