Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak wystąpił do Ministra Sprawiedliwości o wznowienie prac nad projektem ustawy o nieletnich, regulującej zasady pobytu młodych osób w ośrodkach wychowawczych i poprawczych. Ustawa umożliwi m.in. nieletnim matkom przebywanie ze swoim dzieckiem. Dziś jest to prawnie niemożliwe. 

„Obecnie nieletnia, która urodziła dziecko w trakcie wykonywania środka wychowawczego albo środka poprawczego, w przeciwieństwie do skazanych odbywających karę pozbawienia wolności, nie ma możliwości przebywania ze swoim dzieckiem. To krzywda wyrządzona zarówno dziecku, jak i jego matce, która w świetle przepisów prawa też jest przecież dzieckiem” – podkreśla Mikołaj Pawlak w wystąpieniu generalnym do ministra Zbigniewa Ziobro. 

Rzecznik zwraca też uwagę na zbyt małą liczbę rodzajów placówek dla nieletnich. Do młodzieżowych ośrodków wychowawczych trafiają zarówno nieletni wysłani tam przez sąd, bo nie uczęszczali do szkoły, jak i zdemoralizowani agresorzy, którzy popełnili poważne przestępstwa: zgwałcenia, rozboje a nawet zabójstwa. 

Mikołaj Pawlak wskazuje, że wznowienie działań legislacyjnych doprowadzi do poprawy tej sytuacji. Dlatego prosi Ministra Sprawiedliwości o podjęcie dalszych prac nad projektem ustawy o nieletnich z dnia 8 marca 2019 r., wpisanego do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod numerem UD480. 

„Projekt ustawy o nieletnich, którego współautorem jest Pan Profesor Sędzia Sądu Okręgowego Henryk Haak, otrzymał pozytywną opinię Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów i powinien być dalej procedowany, by zakończyć trwające już od wielu lat prace nad nowelizacją prawa nieletnich. Z wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów wynika, że prace nad projektem zostały przerwane w październiku 2019 roku i niestety do chwili obecnej nie zostały wznowione” – argumentuje Mikołaj Pawlak. 

Szczegółowe regulacje projektu ustawy o nieletnich przewidują m.in.: 

– przyznanie nieletniemu prawa do obrony od chwili podjęcia pierwszej czynności z jego udziałem oraz poszerzenie przesłanek do wyznaczenia nieletniemu obrońcy z urzędu; 

– jednoznaczne określenie, że nieletniemu przysługuje prawo do złożenia zażalenia na zatrzymanie, na przeprowadzenie kontroli osobistej, na użycie środków przymusu bezpośredniego; 

– precyzyjne i kompleksowe określenie zasad i sposobu przeprowadzania kontroli osobistej i korespondencji nieletnich oraz badań w celu ustalenia w organizmie obecności alkoholu lub innej substancji psychoaktywnej; 

– możliwość pobytu nieletnich matek z małoletnimi dziećmi w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, umożliwiając sprawowanie bieżącej pieczy nad dzieckiem; 

– określenie ogólnych przesłanek stosowania środków tymczasowych i szczególnych przesłanek stosowania środków tymczasowych o charakterze izolacyjnym; 

– wprowadzenie nowego środka wychowawczego w postaci możliwości umieszczenia nieletniego w ośrodkach wychowawczo-adaptacyjnych; 

– uregulowanie procedury stosowania i przedłużania stosowania środków tymczasowych o charakterze izolacyjnym, w tym konieczność wydania w tym zakresie postanowienia przez sąd rodzinny, które będzie podlegało zaskarżeniu; 

– wprowadzenie dolnej granicy wieku odpowiedzialności nieletnich w sprawach o demoralizację; 

– powołanie komisji do spraw środków leczniczych dla nieletnich, która będzie wskazywała odpowiedni dla nieletniego zakład leczniczy w celu wykonania orzeczonego wobec niego środka leczniczego; 

– wprowadzenie na poziomie ustawy uregulowania podstaw prawnych prowadzenia postępowania wykonawczego obejmującego postępowanie sądowe oraz wykonywanie poszczególnych środków wychowawczych, środka leczniczego oraz środka poprawczego. 

Rzecznik Praw Dziecka Mikołaj Pawlak liczy na szerokie poparcie dla wypracowanego projektu.