25 lipca Monika Horna-Cieślak, Rzeczniczka Praw Dziecka wręczyła powołania członkom Zespołu do spraw etyki badań społecznych z udziałem dzieci w Polsce. To pierwsza inicjatywa w kraju na taką skalę, której celem jest zapewnienie szczególnej ochrony osobom młodym.

Rolą Rzeczniczki Praw Dziecka jest dbanie o to, by głos dzieci i młodzieży zawsze był słyszalny. Sposób, w jaki on wybrzmiewa musi gwarantować ich podmiotowość i być bezpieczny. To sprawa kluczowa, jeśli partycypacja dzieci i młodzieży w życiu społecznym i publicznym ma być realna. Dlatego powołany właśnie do życia Zespół tworzą nie tylko osoby dorosłe. Mocno reprezentowany jest w nim również głos młodego pokolenia.

– Wielką radością napawa mnie fakt, że tak ważne sprawy dzieci i młodzieży powierzamy wybitnym specjalistom, których doświadczenie i zawodowe zaangażowanie gwarantować będą najwyższą jakość pracy. Cieszy mnie również fakt, że w Zespole zasiądą Młodzi Eksperci Rzeczniczki Praw Dziecka, bo to ich samorzeczniczy głos będzie mieć kluczowe znaczenie. Już niedługo do Zespołu dołączą też przedstawiciele Rady Dzieci i Młodzieży przy Rzeczniczce Praw Dziecka. A to wszystko dzieje się w przyjaznej atmosferze wspólnego działania na rzecz zmian i poprawy jakości życia dzieci i młodzieży w Polsce – podkreśla Jan Gawroński, społeczny zastępca Rzeczniczki Praw Dziecka.

Opracowanie i promowanie standardów zapewniających etyczne prowadzenie badań z udziałem dzieci jest również jednym z głównych zadań Zespołu Badawczego Biura Rzeczniczki Praw Dziecka, powołanego zarządzeniem RPD 21 lutego 2024 r.

– Stojąc na straży praw i dobra dzieci zdecydowałam się powołać Zespół do spraw etyki badań społecznych z udziałem dzieci. To pionierska inicjatywa, która w sposób interdyscyplinarny ujmuje to zagadnienie. Zadaniem Zespołu będzie opracowanie etycznych standardów prowadzenia badań z udziałem dzieci, w tym m.in. przygotowanie materiałów informacyjnych oraz wzorów formularzy zgód na udział w badaniu. A także – promowanie wypracowanych rozwiązań wśród społeczności badaczy oraz instytucji zajmujących się realizacją takich działań. Skład Zespołu to eksperci, m.in.: Instytutu Badań Edukacyjnych, Ministerstwa Edukacji Narodowej, środowiska naukowego oraz Zespołu Badawczego BRPD. Nowym Zespołem pokieruje prof. Małgorzata Michel z Wydziału Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego – powiedziała Monika Horna-Cieślak, Rzeczniczka Praw Dziecka.

Podkreśliła, że jako badaczka doskonale rozumie wagę badań z udziałem dzieci i wyzwań, jakie się z nimi wiążą. – Dlatego wprowadzenie standardów i powołanie Zespołu traktuję jako priorytety mojej kadencji – mówiła Monika Horna-Cieślak. – Perspektywa dzieci w badaniach naukowych pozwala zrozumieć ich potrzeby, doświadczenia i poglądy. Młode osoby mogą dostarczyć unikalnych i wartościowych informacji, które często są pomijane w badaniach koncentrujących się wyłącznie na dorosłych. Ich głos może przyczynić się do lepszego kształtowania polityk, programów i działań, które mają na celu poprawę jakości życia – dodała.

Etyczne standardy badań mają na celu zapewnienie, że dzieci są traktowane z szacunkiem i godnością, a ich prawa i dobrostan chronione na każdym etapie procesu badawczego. Zespół do spraw etyki badań społecznych z udziałem dzieci jest pierwszą interdyscyplinarną inicjatywą w Polsce. Podobne funkcjonują już za granicą. Zbiór dobrych praktyk w tym zakresie ma np.  Narodowe Centrum Metod Badawczych w Wielkiej Brytanii, który powstał we współpracy z badaczami Uniwersytetu w Liverpoolu. Podobne rozwiązania wdrożył także UNICEF.

Skład Zespołu do spraw etyki badań społecznych z udziałem dzieci w Polsce:

• Pani Małgorzata Michel, Doktor habilitowana nauk społecznych, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Instytucie Pedagogiki Wydziału Filozoficznego UJ, Przewodnicząca Zespołu,
• Pan Piotr Bartoszewicz, Młody Ekspert przy Biurze Rzeczniczki Praw Dziecka,
• Pani Paulina Bunio-Mroczek, Doktor nauk socjologicznych, adiunktka w Katedrze Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej, na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego, 
• Pan Maciej Jakubowski, Doktor habilitowany nauk społecznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych, 
• Pani Sylwia Jaskulska, Doktor habilitowana nauk społecznych, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Pracownia Pedagogiki Szkolnej na Wydziale Studiów Edukacyjnych, 
• Pani Grażyna Katra, Doktor habilitowana nauk społecznych, przewodnicząca Komisji ds. Badań Naukowych na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego,
• Pan Błażej Kmieciak, Doktor habilitowany nauk społecznych, profesor Akademii Pedagogiki Specjalnej w Instytucie Pedagogiki Specjalnej, Zakład Edukacji i Rehabilitacji Osób z Niepełnosprawnością̨ Intelektualną,
• Pan Mateusz Kupiec, Asystent w Zakładzie Prawa Administracyjnego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk,
• Pani Ewa Maciejewska-Mroczek, Doktor habilitowana, adiunktka w Zakładzie Antropologii Medycyny i Cielesności Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytetu Warszawskiego, członkini Interdyscyplinarnego Zespołu Badań nad Dzieciństwem,
• Pan Filip Małek, Młody Ekspert przy Biurze Rzeczniczki Praw Dziecka,
• Pani Ewa Maria Marciniak, Doktor habilitowana nauk społecznych w zakresie nauki o polityce, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Centrum Badania Opinii Społecznej, 
• Pan Konrad Piotrowski, Doktor habilitowany nauk społecznych, profesor Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, dyrektor Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu SWPS, zastępca dyrektora Instytutu Psychologii w Poznaniu,
• Pani Agnieszka Sochoń-Latuszek, Specjalistka ds. Zmian Społecznych i Behawioralnych w Biurze UNICEF,    
• Pani Adrianna Surmiak, Doktor habilitowana, członkini Wydziałowej Komisji Etycznej na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, 
• Pan Szymon Wójcik, Doktor nauk socjologicznych, koordynator działu badawczego Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, adiunkt w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego,
• Pan Mirosław Wróblewski, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, radca prawny,
• Pani Izabela Ziętka, Podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej,
• Pani Katarzyna Makaruk, Dyrektor Zespołu Badawczego w BRPD, zastępca przewodniczącej Zespołu,
• Pani Katarzyna Drabarek, Starsza specjalistka w Zespole Badawczym w BRPD, Sekretarz Zespołu.