Rzeczniczka Praw Dziecka zgłosiła do Ministerstwa Sprawiedliwości uwagi do ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Ponieważ ustawa ma na celu ułatwienie korzystania z tej formy pomocy, w pierwszej kolejności, zdaniem RPD, należy doprecyzować rzeczywisty zakres podmiotowy osób uprawnionych do świadczeń.

– Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy (który nie jest nowelizowany według projektu) nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku. Przepis ten podobnie jak i kolejne przepisy ustawy nie precyzują, czy osobą uprawnioną może być małoletni – wskazuje w piśmie z 24 października Monika Horna-Cieślak. – Zawężenie świadczeń z przewidzianych w ustawie tylko do osób pełnoletnich stanowi natomiast nieuzasadnioną dyskryminację ze względu na wiek, która jest sprzeczna z art. 32 ust. 2 Konstytucji RP – dodaje.

Uwagi RPD do ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej

Zdaniem Rzeczniczki Praw Dziecka, przedmiotem porad udzielanych na podstawie tej ustawy mogą być prawa i obowiązki małoletnich, którzy posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, a więc są osobami uprawnionymi do podjęcia niektórych czynności prawnych oraz samodzielnej decyzji o ich treści. Jak wynika z oceny praktyki Biura RPD, małoletni którzy np. posiadają własny majątek po osieroceniu lub pozbawieniu rodziców władzy rodzicielskiej często potrzebują dodatkowego wsparcia prawnego, choćby ze względu na zdarzające się zaniedbania ze strony opiekunów prawnych. Wsparcia prawnego mogą także potrzebować małoletni i nieletni na gruncie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, czy też nieletni w postępowaniu karnym.

Rzeczniczka Praw Dziecka zasugerowała w piśmie, by art. 4 ust. 1 ustawy miał brzmienie: „Nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują osobie uprawnionej posiadającej co najmniej ograniczoną zdolność do czynności prawnej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku”.