W Ministerstwie Sprawiedliwości rozpoczęły się prace nad zmianą obowiązującej ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Przygotowywana jest też nowa, kompleksowa ustawa o nieletnich. O podjęcie prac legislacyjnych postulowała wcześniej Rzecznik Praw Dziecka.

22 września Rzeczniczka Praw Dziecka zwróciła się do Ministra Sprawiedliwości o podjęcie prac zmierzających do opracowania nowelizacji ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.

– Zwracam się z prośbą o rozważenie podjęcia prac legislacyjnych nad nowelizacją przepisów ustawy z 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, która zastąpiła ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich – napisała Monika Horna-Cieślak. Argumentowała, że uchylenie funkcjonującej blisko 40 lat ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich było niezbędne ze względu na konieczność dostosowania regulacji do dzisiejszych realiów społecznych oraz wprowadzenia nowoczesnych narzędzi umożlwiających oddziaływanie na pojawiające się problemy nieletnich. Jednak, o ile samą inicjatywę zmiany dotychczasowej ustawy należy ocenić pozytywnie to już kierunek zmian oraz ich jakość należy uznać za wymagające refleksji i dalszej pracy.

Rzeczniczka wskazała na szereg obszarów problematycznych uzasadniających interwencję legislacyjną. M.in. brak szerszego katalogu środków pozasądowych, które mogłyby zostać uznane za alternatywne, o których mówią Reguły Pekińskie. Brakuje również kompleksowej regulacji praw i obowiązków pokrzywdzonego oraz obligatoryjnego obrońcy w każdej sprawie dotyczącej czynu karalnego. Ponadto, dyskusyjne jest wydłużenie, w niektórych sytuacjach, czasu wykonywania środka poprawczego do 24. roku życia, czy powstanie okręgowych ośrodków wychowawczych.

MS popiera potrzebę zmian

W odpowiedzi na postulaty, 12 listopada Ministerstwo Sprawiedliwości przyznało RPD rację, jak ważne jest dostosowywanie regulacji prawnych do aktualnych realiów społecznych oraz narzędzi umożliwiających skuteczne oddziaływanie na pojawiające się problemy nieletnich. Resort podkreślił, że kwestie dotyczące funkcjonowania nowo wprowadzonych rozwiązań znane są już Ministrowi Sprawiedliwości. Dotyczy to przede wszystkim zagadnień związanych z kierowaniem nieletnich do młodzieżowych ośrodków wychowawczych tj. krótkiego okresu ważności skierowania, braku realnej możliwości umieszczenia nieletniej w domu dla matki z dzieckiem, braku pełnej informacji pozwalającej na prawidłowe wytypowanie ośrodka.

MS, dostrzegając potrzebę podjęcia prac nad zmianą przepisów, powołał Pełnomocnika MS do spraw Nieletnich, którego zadaniem jest przedstawianie propozycji nowych rozwiązań prawnych w obszarze resocjalizacji. Zmiany w prawie muszą być gwarantem skuteczności procesu wychowawczego nieletnich, poprzez zwiększenie efektywności podejmowanych wobec nich oddziaływań.

Jednocześnie MS zapewnia, że rozpoczęły się już prace mające na celu podjęcie działań naprawczych w ramach obowiązujących przepisów ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich oraz trwają przygotowania nowej, kompleksowej ustawy o nieletnich. Przedstawione przez Rzeczniczkę Praw Dziecka zagadnienia będą tam przedmiotem pogłębionej analizy.